Als je kijkt naar de geschiedenis, dan zie je dat veel van het gereedschap dat hedendaagse beeldhouwers gebruiken niet zo veel afwijkt van datgene waar in het verleden mee werd gewerkt. De komende tijd aandacht voor de spullen die je nodig hebt om handmatig (dus niet machinaal) in steen te werken.
Deze foto’s maakte ik boven op de Sint-Janskathedraal in ’s-Hertogenbosch, zomer 2016
Hamer, vuistje of klopper?
Laat ik beginnen met de hamer. Zo simpel als dat klinkt, is het echter niet, want die heb je in vele soorten en maten. En in verschillende gewichten.
Het vuistje
Met een stalen vuistje heb je de meest directe slag. En als je dan kiest voor een behoorlijk gewicht, bijvoorbeeld 750 tot 1000 gram, dan kun je deze goed gebruiken voor het wat stevigere hakwerk, bijvoorbeeld met een jop of grote spitsbeitel.
Een ijzeren hamer (weekmetaal) is zachter dan staal en daarom wat vriendelijker voor je gewrichten. De slag is minder direct en daarom meer geschikt voor bijvoorbeeld tandbeitels of vlakbeitels.
De klopper
Deze kan zijn van staal, ijzer, messing hout of kunststof.
Kloppers van hout of kunststof geven een gedempte slag. Ze zijn daarom met name geschikt voor de wat zachtere steensoorten, zoals albast, kalksteen en zandsteen. En bij de afwerking van vlakken. De diameter van de kop varieert: hoe groter, hoe zwaarder.
Metalen kloppers hebben een korte steel en zijn zeer geschikt voor bijvoorbeeld het hakken van letters of het maken van details.
Welke hamer je uiteindelijk kiest, hangt onder andere af van de steensoort waarin je werkt, maar ook met welke beitel je werkt. En dan heb je ook nog te maken met persoonlijke voorkeur.
Brontekst Basistechnieken beeldhouwen in steen door Koen van Velzen
